Mụn trứng cá tuổi dậy thì được xem là nỗi ám ảnh của cả nam lẫn nữ. Mặc dù không gây ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe nhưng tình trạng mụn trứng cá trên mặt dễ làm cho các bạn trẻ trở nên tự ti và rụt rè, tác động lớn đến tâm lý. 

Vậy nguyên nhân gây ra mụn trứng cá tuổi dậy thì là gì? Có nên nặn mụn trứng cá không và có cách nào để điều trị hiệu quả? Cùng tham khảo phần nội dung bên dưới đây để có được câu trả lời bạn nhé! 

Mụn trứng cá tuổi dậy thì là gì?

Mụn trứng cá là tình trạng thường xuất hiện các khối u nhỏ ở các vị trí như: trên mặt, vai, lưng và ngực. Những nốt này có thể là mụn đầu đen, mụn đầu trắng, mụn sẩn, mụn mủ, mụn u, mụn nang.

Mụn trứng cá tuổi dậy thì xuất hiện là do sự thay đổi nội tiết tố, khi cơ thể tăng sản xuất một loại hormone gọi là androgen. Hormone này kích thích sản sinh ra bã nhờn. Khi bã nhờn tiết ra quá nhiều kết hợp với các tế bào da chết ở các nang lông sẽ gây ra tình trạng bít tắc dẫn đến sưng viêm. Một loại vi khuẩn có tên là Propionibacterium acnes hay P. acnes, phát triển trong môi trường này và khiến cho tình trạng viêm trầm trọng hơn.

Bên cạnh nguyên nhân do tuổi dậy thì, một số các nguyên nhân khác cũng gây ra mụn trứng cá bao gồm:

• Tác dụng phụ của một số loại thuốc làm rối loạn nội tiết
• Di truyền từ gia đình
• Tẩy trang không kỹ khi trang điểm
• Mang thai

Các loại mụn trứng cá phổ biến

Để điều trị mụn trứng cá tuổi dậy thì hiệu quả, bạn cần xác định rõ loại mụn mà mình đang mắc phải. Một số các loại mụn trứng cá phổ biến bao gồm:

1. Mụn đầu đen

Mụn đầu đen sẽ có phần đầu trồi lên bề mặt da màu đen. Tình trạng này là do lỗ chân lông bị tắc nghẽn bởi các mảnh tế bào chết của da. Mụn đầu đen thường xuất hiện trên mặt, mũi và trán, cổ, ngực và lưng. Nguyên nhân của loại mụn này không phải do bụi bẩn mà là do tế bào và dầu trong nang lông bị oxy hoá trong không khí. Cách tốt nhất để phòng tránh mụn đầu đen chính là bạn nên giữ da luôn sạch, thường xuyên tẩy tế bào chết từ 2-3 lần mỗi tuần.

2. Mụn đầu trắng (hoặc mụn bọc kín)

Đây là một trong những loại mụn trứng cá tuổi mới lớn được hình thành khi các tế bào da chết lâu ngày kết hợp với lượng dầu tiết ra và các loại vi khuẩn gây bít tắc lỗ chân lông. Không giống như mụn đầu đen, loại mụn này thường nằm bên dưới lỗ chân lông. Mụn đầu trắng thường xuất hiện ở nữ nhiều hơn do việc trang điểm và tẩy trang không sạch, các cặn trang điểm tích tụ lâu ngày dẫn đến viêm sưng. Loại mụn này có thể được điều trị bằng kem chứa benzoyl peroxide.

3. Mụn mủ

Mụn mủ là tình trạng nhiễm trùng ở da gây ra các nốt sưng đỏ có mủ bên trong, hình thành bên dưới da. Người bị mụn mủ, mụn nhọt thường có cảm giác đau ngứa. Tình trạng này xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập và gây viêm ở nang lông.

4. Mụn u nang hoặc mụn u

Đây là một trong những tình trạng nặng nề của mụn trứng cá tuổi dậy thì. Cũng như các loại mụn khác, nguyên nhân hình thành mụn nang là do lỗ chân lông tích tụ quá nhiều cặn bã nhờn, bụi bẩn, tế bào chết. Tuy nhiên, mụn nang dưới da thường hình thành và ủ mụn lâu, chúng âm thầm gây ra những thương tổn lớn khiến quá trình hồi phục chậm hơn. Mụn u nang có thể khiến cho làn da bị thâm sẹo kéo dài.

Cách trị mụn trứng cá tuổi dậy thì

1. Sử dụng các sản phẩm chuyên trị mụn 

Phương pháp trị mụn trứng cá tuổi dậy thì được nghĩ đến đầu tiên chính là sử dụng các loại mỹ phẩm đặc trị. Một số các sản phẩm điều trị tại chỗ thường có thành phần như: axit acetic, benzoyl peroxide, axit salicylic và lưu huỳnh được sản xuất ở các dạng gel, kem, dung dịch, xà phòng và miếng lót. Sử dụng sản phẩm điều trị tại chỗ chỉ có tác dụng lên bề mặt da, giúp hạn chế tiết bã nhờn và gom cồi mụn nhanh hơn.

Nếu tình trạng mụn trứng cá tuổi dậy thì ở mức độ nhẹ thì có thể chỉ cần dùng các loại kem bôi này để cải thiện tình trạng mụn. Thời gian để các sản phẩm này mang đến mang đến hiệu quả cho làn da sẽ trong khoảng từ 4 đến 8 tuần nếu sử dụng thường xuyên.

2. Điều trị theo đơn của bác sĩ da liễu 

Đối với những người bị mụn trứng cá từ trung bình đến nặng, bác sĩ thường kê đơn thuốc kháng sinh dạng uống (viên uống) bên cạnh thuốc điều trị tại chỗ. Thuốc kháng sinh sẽ giúp kiểm soát mụn trứng cá bằng cách ức chế sự phát triển của vi khuẩn, làm giảm sưng viêm.

Các loại thuốc trị mụn trứng cá thường được dùng mỗi ngày trong 4 đến 6 tháng, sau đó giảm dần liều dùng và ngừng khi mụn được cải thiện. Một số các loại thuốc kê toa thường được bác sĩ dùng để điều trị mụn trứng cá tuổi vị thành niên: adapalene, kháng sinh, axit azelaic, benzoyl peroxide, dapsone , tazarotene, tretinoin và isotretinoin.

Trong đó, loại thuốc trị mụn hiệu quả và có tác dụng mạnh nhất chính là isotretinoin, thường được dùng 1-2 lần/ngày trong khoảng từ 16 đến 20 tuần. Đây được xem là liệu pháp hiệu quả giúp làm giảm kích thước của tuyến bã nhờn để hạn chế lượng bã nhờn tiết ra và giúp ngăn ngừa tắc nghẽn lỗ chân lông. Từ đó kiềm chế sự phát triển của vi khuẩn gây mụn. Isotretinoin dạng viên uống là thuốc thế hệ đầu được FDA Mỹ chuẩn thuận cho điều trị mụn nặng.

Một số ưu điểm khi sử dụng Isotretinoin để điều trị mụn trứng cá tuổi dậy thì:

• Giảm tiết bã đến 90% trong 6 tuần với liều 0.5 – 1.0 mg/kg/ngày.
• Giảm rõ rệt tạo nhân mụn do tác động làm giảm sừng hóa.
• Tiêu diệt và ức chế P. acnes phát triển trong vòng 4 – 8 tuần kể từ khởi phát điềutrị
• Tiếp tục hiệu quả kháng viêm sau 2 tháng ngưng điều trị

Tuy nhiên, thuốc isotretinoin sẽ chống chỉ định với một số đối tượng sau:

• Người mẫn cảm với thành phần của thuốc
• Phụ nữ có thai và đang cho con bú.
• Người bị suy gan, thận
• Ngộ độc vitamin A
• Tăng lipid máu.
• Không hiến máu trong và 1 tháng sau điều trị.

Chăm sóc làn da khi bị mụn trứng cá

Bên cạnh quá trình điều trị mụn, việc chăm sóc và dưỡng da mỗi ngày cũng rất quan trọng. Một làn da khỏe và sạch mụn sẽ cần tác động từ bên trong lẫn bên ngoài. Một điều cần lưu ý:

• Rửa mặt hai lần một ngày bằng cách loại sữa rửa mặt chuyên dụng với nước ấm.
• Không nên chà xát khi rửa mặt, dưỡng da hoặc massage quá nhiều sẽ làm tổn thương da và gây vỡ mụn bọc. Điều này có thể khiến tình trạng mụn trở nên nghiêm trọng hơn.
• Giữ tóc sạch, hạn chế tóc bết dính lên mặt.
• Sử dụng kem chống nắng mỗi ngày.
• Hạn chế tâm lý căng thẳng.
• Khí hậu nóng ẩm có thể gây ra hoặc làm cho tình trạng mụn trở nên trầm trọng hơn, vậy nên bạn cần giữ cho làn da khô thoáng và đủ ẩm.

Có nên nặn mụn trứng cá hay không?

Những nốt mụn viêm sưng có thể khiến bạn cảm thấy mất tự tin khi phải tiếp xúc với mọi người. Nặn mụn sẽ là biện pháp được nhiều người lựa chọn khi dễ thực hiện tại nhà và đem lại hậu quả nhanh chóng. Tuy nhiên, hãy cân nhắc những điều sau đây khi muốn tự xử lý nốt mụn đáng ghét trên mặt nhé:

• Dùng tay chưa được vệ sinh đúng cách để nặn mụn có thể khiến tình trạng viêm nặng hơn và thậm chí làm lây nhiễm sang các vùng da lân cận.
• Lực bóp dùng để đẩy nhân mụn có thể làm rách da, khiến vết thương lâu lành.
• Tạo ra các vết thâm sau mụn và thậm chí sẹo rỗ, làm da tổn thương vĩnh viễn.

Đây là các hậu quả khi nặn mụn sai cách mà bạn cần phải rất chú ý, đặc biệt là với tình trạng mụn viêm mủ nặng. Nặn mụn sẽ khiến tình trạng nhiễm trùng trở nên nghiêm trọng hơn.

Đối với các nốt mụn bé và rải rác, bạn có thể sử dụng miếng dán mụn để làm khô nhân mụn, giảm viêm và tránh các tác nhân kích ứng. Đối với tình trạng mụn nặng, tốt nhất, bạn nên đến gặp các chuyên gia da liễu để được hướng dẫn và điều trị đúng cách.

Nguồn tham khảo:

Skin Conditions: Teenage Acne

https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/acne/teenage-acne

Prevent, Treat and Overcome Teenage Acne

https://www.chla.org/blog/rn-remedies/prevent-treat-and-overcome-teenage-acne

Treating Teen Acne

https://www.stanfordchildrens.org/en/topic/default?id=treating-teen-acne-1-1252