Isotretinoin là một thành phần thuốc kê toa, cần được sử dụng theo chỉ định của chuyên gia da liễu. Đây là một hoạt chất đặc trị cho các trường hợp mụn trứng cá mức độ từ trung bình đến nặng. Để việc điều trị đạt hiệu quả cao và tránh các tác dụng không mong muốn, người bệnh cần tìm hiểu kỹ các thông tin về thuốc, cũng như tuân thủ nghiêm ngặt sự chỉ định của bác sĩ.

I. Isotretinoin là gì?

Isotretinoin là một loại dẫn xuất của vitamin A. Gan có thể tự tổng hợp một lượng rất ít chất này từ vitamin A một cách tự nhiên. Hoạt chất này được điều chế thành công trong phòng thí nghiệm từ những năm 1950. Tuy nhiên, mãi đến giữa những năm 1970, Isotretinoin mới được đưa vào sử dụng.

Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều sản phẩm điều trị mụn có chứa Isotretinoin với các hàm lượng khác nhau: 5, 10 và 20mg. Thành phần này được điều chế phổ biến ở dạng viên nang mềm.

II. Công dụng của Isotretinoin

Isotretinoin được các nghiên cứu chứng minh tính hiệu quả trong việc:

• Làm giảm tiết bã nhờn
• Thu nhỏ các tuyến bã nhờn ở da
• Hạn chế bít tắc lỗ chân lông
• Ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn gây mụn
• Ngăn ngừa phản ứng viêm gây tấy đỏ trên da

Nhờ vào các đặc tính trên, Isotretinoin được các bác sĩ da liễu chỉ định cho những trường hợp mụn trứng cá, mụn viêm mủ mức độ từ trung bình đến nặng. Đặc biệt, thành phần này còn được chỉ định cho những người trị mụn không hiệu quả bằng thuốc như kháng sinh benzoyl peroxide, axit salicylic, tetracycline.

III. Tác dụng phụ của Isotretinoin

Mặc dù hiệu quả của thành phần Isotretinoin trong việc điều trị mụn là không thể phủ nhận, hoạt chất này vẫn có thể mang đến một số tác dụng không mong muốn.

Các triệu chứng thường gặp bao gồm:

• Cảm giác đau nhức xương khớp
• Ngứa, đỏ, rát ở mắt
• Chảy máu mũi
• Bong tróc, nứt nẻ hoặc các triệu chứng liên quan đến viêm ở vùng môi
• Nhiễm trùng da hoặc phát ban Các tác dụng phụ ít phổ biến:
• Đau lưng
• Chảy máu hoặc viêm nướu răng
• Thay đổi thị giác
• Tiêu chảy nặng
• Buồn nôn
• Đau bụng
• Vàng da hoặc mắt
• Trầm cảm

Ngoài ra, Isotretinoin là hoạt chất chống chỉ định cho phụ nữ mang thai và người có dự định mang thai trong thời gian gần. Theo một số nghiên cứu cho thấy, Isotretinoin có tác động tiêu cực đến sức khỏe thai phụ và sự phát triển bình thường của thai nhi. Thành phần này có khả năng gây sảy thai, sinh non, thai lưu,… Vì thế, người bị mụn tuyệt đối không được sử dụng thuốc có chứa hoạt chất này nếu đang mai thai.

Một số tác dụng phụ phổ biến sẽ tự mất đi sau khi ngưng sử dụng thuốc. Tuy nhiên, nếu nhận thấy các bất thường sau, người bệnh nên đến gặp bác sĩ để được hướng dẫn biện pháp xử lý kịp thời:

• Da bong tróc kéo dài
• Khô mắt
• Đau đầu
• Bong da ở lòng bàn tay, bàn chân
• Rụng tóc nhiều
• Mất ngủ
• Chu kỳ kinh nguyệt không đều
• Thường xuyên cảm thấy lo lắng, khó chịu, bực tức.

IV. Hướng dẫn sử dụng viên nang chứa Isotretinoin

Liều lượng sử dụng sẽ được bác sĩ kê toa tùy theo thể trạng và tình trạng mụn cần điều trị của mỗi cá nhân. Người bệnh cần tuân thủ đúng liệu trình, không được tự ý bỏ thuốc hoặc dùng quá liều mà chuyên gia da liễu đã chỉ định.

• Thuốc nên được uống sau khi ăn no hoặc trong khi ăn để cơ thể có thể hấp thu được tốt các thành phần và phát huy hiệu quả điều trị.
• Nên sử dụng viên nang với nước lọc, nuốt trọn viên, không cắn hoặc
• Tránh dùng chung với các loại nước ngọt, trà hoặc cà phê để không làm giảm khả năng hấp thụ và gây ra các tác dụng phụ không mong muốn.
• Sau khi uống thuốc, người bệnh không nên nằm trong vòng 10 phút.

V. Những điều cần lưu ý khi sử dụng Isotretinoin

Để hạn chế tối đa tác dụng phụ của thuốc, cũng như để việc điều trị mụn đạt kết quả tốt nhất, người bệnh cần lưu ý những điều sau khi sử dụng hoạt chất Isotretinoin:

Sử dụng kem chống nắng thường xuyên: da có thể trở nên nhạy cảm với ánh nắng mặt trời trong thời gian điều trị. Vì thế, việc che chắn và bảo vệ da hết sức quan trọng. Không chỉ gây sạm nám, khiến thâm mụn trở nên nặng hơn, tia cực tím còn có thể khiến da tiết nhiều dầu hơn. Đừng quên mặc áo khoác, đeo khẩu trang và dùng kính râm khi phải tiếp xúc trực tiếp với nắng.

• Không được hiến máu trong thời gian sử dụng thuốc.
• Cần sử dụng các biện pháp tránh thai triệt để trong thời gian điều trị với hoạt chất Isotretinoin. Nếu có dự định mang thai, cần ngưng sử dụng thuốc ít nhất một tháng.
• Không uống rượu bia, đồ uống chứa cồn vì chúng có thể gây ra các tương tác thuốc không mong muốn.
• Phụ nữ đang trong thời kỳ cho con bú không được sử dụng thuốc chứa Isotretinoin để đảm bảo sức khỏe cho mẹ và bé.
• Không nên thực hiện các liệu trình tẩy lông, laser, peel da, lột da mặt để tránh bị sẹo lồi. Chỉ nên sử dụng các liệu trình này sau khi ngưng thuốc khoảng 6 tháng.

Khi nhận thấy bất kỳ bất thường nào trong quá trình sử dụng thuốc, người bệnh cần thông báo ngay với bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám và hướng dẫn cách xử lý. Việc điều trị đòi hỏi sự kiên nhẫn và tuân thủ đúng liệu trình được chuyên gia da liễu đề ra. Điều này sẽ giúp việc chữa trị được hiệu quả và hạn chế tối thiểu các tác dụng phụ của thuốc.

Nguồn tham khảo:

https://www.mayoclinic.org/drugs-supplements/isotretinoin-oral-route/description/drg-20068178

https://dermnetnz.org/topics/isotretinoin/