Nám da: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị
Nám da là một dạng rối loạn sắc tố lành tính trên da, đem đến rất nhiều phiền toái cho chị em phụ nữ. Để có cách điều trị nám da mặt hiệu quả, đem lại vẻ đẹp, làn da sáng khỏe, căng mịn bạn cần tìm hiểu các vấn đề về nám da, dấu hiệu nhận biết và nguyên nhân hình thành nám. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn tìm hiểu sâu về nám da cũng như một số cách điều trị hiệu quả.
I. Nám da là gì? Triệu chứng
Nám da (Melasma) là tình trạng da xuất hiện những đốm màu nâu hoặc màu xám nâu trên làn da, được gây ra bởi sự gia tăng quá mức của các tế bào sắc tố da (melanin). Đây là bệnh về da phổ biến, có thể xuất hiện ở bất kỳ vùng da nào có tiếp xúc với ánh sáng mặt trời (tia UV) như mặt, má, trán, môi, cánh tay, cổ. Trong đó, nám da mặt là loại nám da hay gặp và đem lại nhiều phiền phức cho chị em nhất.
Nám da sẽ bắt đầu xuất hiện trong độ tuổi từ 20 – 50 ở cả nam và nữ, tuy nhiên tình trạng nám phổ biến hơn ở phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ mang thai.
Tùy vào vị trí trên da mà nám da sẽ được chia thành các loại dưới đây:
- Nám mảng: Là loại nám xuất hiện trên bề mặt da, ở lớp thượng bì, có màu từ nhạt đến nâu sẫm, rõ viền, dễ điều trị, thường xuất hiện trên gò má, cằm, trán.
- Nám sâu: là nám nhỏ bằng đầu đinh, chân nám nằm sâu dưới da, ở lớp trung bì và hạ bì. Nám sâu có màu sắc đậm, đôi khi nâu xám hoặc đen. Đây là loại nám khó điều trị hơn so với nám mảng.
- Nám hỗn hợp: là loại nám phổ biến hơn cả. Đây là sự kết hợp của hai loại nám trên.
II. Nguyên nhân gây nám da
Có rất nhiều nguyên nhân gây nám da, bao gồm:
1. Ánh sáng mặt trời
Ánh sáng mặt trời kích thích melanocytes sản sinh hắc tố (melanin) để bảo vệ da khỏi tác động của tia UV và nhiều tia độc hại khác. Khi các hắc tố sản sinh quá nhiều sẽ dẫn đến tình trạng dư thừa, tích tụ dưới da, tập trung thành từng mảng tạo nên nám. Do đó, tình trạng nám da thường có dấu hiệu trở nặng hơn vào mùa hè và được cải thiện vào mùa đông.
2. Di truyền
Di truyền cũng là một trong những nguyên nhân chính gây ra nám. Nếu trong gia đình, một số thành viên có tiền sử bị nám, bạn cũng có khả năng bị nám cao hơn người bình thường.
3. Thay đổi nội tiết tố
Sự thay đổi nội tiết tố cũng khiến cho lượng hắc tố melanin tăng nhanh, gây ra nám, trong một số trường hợp sau:
- Nám da ở phụ nữ mang thai do nồng độ hormone estrogen, progesterone và melanocyte tăng trong tam cá nguyệt thứ ba của thai kỳ.
- Người dùng thuốc tránh thai có chứa estrogen và progesterone làm rối loạn nội tiết tố, gây ra nám da.
- Phụ nữ tiền mãn kinh.
4. Một số nguyên nhân khác
- Căng thẳng kéo dài khiến tuyến thượng thận sản sinh hormone cortisone, gây ức chế nội tiết tố và hình thành nám.
- Mỹ phẩm chất lượng kém: Một số mỹ phẩm có chứa nhiều chất làm hại cho da, lột tẩy mạnh, khiến cho da mất đi lớp bảo vệ, dễ chịu tác động xấu từ môi trường bên ngoài, đặc biệt là khi tiếp xúc với tia UVB của ánh sáng mặt trời, gây nên nám da.
III. Làm thế nào để chẩn đoán bệnh nám da
Nám da có thể được các bác sĩ da liễu chẩn đoán bằng cách dùng các thiết bị chuyên dụng như đèn Wood soi da, để tìm thấy các lớp sắc tố tối hơn trong da của bạn. Trong một số trường hợp nhất định, để tránh nhầm lẫn với các tình trạng bệnh về da khác, bác sĩ cũng có thể lấy mẫu sinh thiết kiểm tra một cách an toàn, nhanh chóng và chính xác.
IV. Cách điều trị da bị nám
Điều trị nám da là điều chị em luôn trăn trở. Tuy nhiên việc này thường không đơn giản và tốn nhiều thời gian. Trung bình từ 6 tháng đến 1 năm hoặc lâu hơn cho một liệu trình điều trị, tùy vào phương pháp, cơ địa, tình trạng bệnh, loại da và nguyên nhân gây bệnh.
Trong đó, một số phương pháp điều trị dưới đây có thể giúp cải thiện màu da, thu hẹp vùng nám, loại bỏ chân nám hiệu quả mà bạn có thể tham khảo để chọn ra phương pháp phù hợp với bản thân nhất.
1. Điều trị nám da bằng các loại kem, thuốc bôi
Đây là phương pháp điều trị được sử dụng nhiều nhất, nhờ vào sự đa dạng trong các loại sản phẩm chăm sóc da như: sữa rửa mặt, kem tẩy da chết, serum, nước cân bằng, tinh chất và kem đặc trị trong việc trị nám, làm đều màu da cho chị em.
Khi sử dụng kem và thuốc bôi có chứa các thành phần đặc trị, có công dụng làm mờ vết nám, giảm lão hóa, dưỡng ẩm và bảo vệ làn da kết hợp cùng các sản phẩm dưỡng da còn lại có hiệu quả làm sạch, cuốn trôi lớp da chết để thành phần đặc trị dễ thấm vào da hơn. Từ đó, việc điều trị nám da cũng được cải thiện sau một thời gian sử dụng.
Trong đó, một số thành phần có trong thuốc/kem bôi thường được bác sĩ da liễu kê đơn điều trị như:
- Hydroquinone
- Tretinoin và corticosteroid
- Azelaic acid
- Kojic acid
- Vitamin C
2. Trị nám da tại nhà bằng nguyên liệu thiên nhiên
Nguyên liệu thiên nhiên, dễ tìm tại nhà, an toàn, tiết kiệm là điều mà nhiều chị em luôn tìm kiếm cho liệu trình điều trị nám da của mình. Tuy nhiên, việc trị nám bằng các nguyên liệu thiên nhiên tại nhà tốn nhiều thời gian và công sức nhưng hiệu quả cũng được đánh giá cao như các phương pháp khác.
Một số công thức trị nám da tại nhà bạn có thể áp dụng như sau:
- Tinh bột nghệ + sữa chua: Acid lactic có trong sữa chua hoạt động như một loại tẩy da chết tự nhiên, dịu nhẹ, giúp thanh lọc cơ thể và làn da. Trong khi đó, curcumin có trong tinh bột nghệ có tác dụng làm sáng da và ngăn chặn quá trình sản sinh melanin. Sử dụng mặt nạ hỗn hợp tinh bột nghệ sữa chua lên vùng da nám khoảng 30 phút.
- Nha đam + mật ong: Trong thịt nha đam có chứa hoạt chất liposome giúp làm giảm nám da, bảo vệ da khỏi tác động của tia cực tím, dưỡng ẩm và giảm vấn đề viêm nhiễm trên da. Bạn có thể lấy nha đam tươi, gọt vỏ, rửa thịt nha đam thật sạch với nước. Sau đó, đem xay nhuyễn nha đam với mật ong hoặc nước cốt chanh, đắp lên mặt trong 10-15 phút.
- Cà chua + dầu olive: Cà chua có chứa lycopene hỗ trợ điều trị nám do tiếp xúc ánh sáng mặt trời. Mặt nạ làm từ cà chua và dầu olive giúp làm mờ vết nám một cách nhẹ nhàng.
==> Xem thêm: Ăn gì trị nám da mặt? 5 cách trị nám da mặt bằng trái cây hiệu quả!
3. Liệu pháp vật lý và công nghệ cao
- Laser: Mặt nạ, kem bôi trị nám, kem dưỡng da thường có hiệu quả trong việc điều trị nám ở tình trạng nhẹ, điều trị trong thời gian tương đối dài. Trong khi đó, trị nám da bằng laser hoặc liệu pháp ánh sáng giúp phân hủy hắc tố melanin, tăng sinh collagen, cho hiệu quả điều trị rõ rệt trong thời gian ngắn. Ngoài điều trị thâm nám, tàn nhang lâu năm, chân sâu thì phương pháp làm đẹp này còn có tác dụng trong việc loại sạch bụi bẩn trên da, tẩy tế bào chết, giảm tiết bã nhờn, se khít lỗ chân lông. Tuy nhiên, hiệu quả làm đẹp của laser còn tùy thuộc vào từng cơ sở làm đẹp và quá trình chăm sóc sau đó.
- Lột da hóa chất (Peeling): Phương pháp này sử dụng một số axit như glycolic hoặc salicylic để loại bỏ lớp da ngoài cùng, kích thích các tế bào da non phát triển, từ đó làm mờ vết nám, đốm nâu trên bề mặt, giúp da mềm, mịn hơn. Tuy nhiên, sau khi lột da hóa học có thể khiến da khô hơn, dễ bị kích ứng, trong một số ít trường hợp còn để lại sẹo hoặc nổi mẩn đỏ.
4. Trị nám da bằng Đông y
Sử dụng các bài thuốc đông y trị nám được nhiều chị em ưa chuộng. Vì phương pháp này được thực hiện nhằm đưa dưỡng chất vào cơ thể, bồi bổ ngũ tạng, từ đó bảo vệ da khỏi các yếu tố gây nám từ trong ra ngoài. Tùy theo cơ địa và tình trạng sức khỏe của từng người, hiệu quả trị nám da bằng đông y cũng có nhiều khác biệt.
==> Có thể bạn quan tâm: 5 bài thuốc bắc trị nám da hiệu quả
5. Viên uống trị nám
Tương tự với phương pháp trị nám da bằng đông y, viên uống trị nám cũng có cơ chế khắc phục nhược điểm làn da nhờ các chiết xuất thiên nhiên tác động đến các yếu tố gây nám từ bên trong. Trong thành phần của các sản phẩm này thường chứa các chất chống oxy hóa, bảo vệ da trước tác động của tia UV, ức chế quá trình sản sinh hắc tố melanin.
Sử dụng viên uống hỗ trợ trị nám kết hợp cùng các phương pháp khác đem đến hiệu quả làn da rõ rệt. Bên dưới là công dụng của một số thành phần có trong viên uống hỗ trợ điều trị nám.
- Chiết xuất vỏ thông biển Pháp: Có chứa hoạt chất procyanidin có khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ, gấp 50 lần vitamin E và 20 lần vitamin C. Đây là hoạt chất vừa ức chế hình thành các gốc từ do, chống oxy hóa, giúp da luôn căng mịn, khỏe đẹp lại còn có tác dụng bảo vệ da trước tia UV, thúc đẩy quá trình tái tạo da, làm mờ sạm nám.
- Chiết xuất tảo biển: Tảo biển có chứa carotenoid làm giảm độ nhạy cảm của da khỏi ánh sáng mặt trời, bảo vệ, ngăn ngừa sự hình thành các vết nám mới.
- Chiết xuất mầm gạo: Mầm gạo giàu ceramide, cải thiện làn da, dưỡng ẩm, ngăn ngừa sạm nám.
- Vitamin E: Chống lão hóa, tăng độ đàn hồi, thúc đẩy tái tạo tế bào mới.
- Vitamin C: Tăng sinh collagen, giúp da săn chắc, rạng rỡ hơn.
- Lycoskin (chiết xuất cà chua): Chứa nhiều hoạt chất lycopen. Đây là một chất chống oxy hóa mạnh, có khả năng bảo vệ da, chống lại những tổn thương của ánh sáng mặt trời.
==> Xem thêm: Viên uống trị nám tàn nhang sử dụng thế nào cho hiệu quả?
V. Lưu ý chăm sóc hạn chế tình trạng nám da
Nám da rất khó điều trị, vậy nên cách tốt nhất để chăm sóc da hạn chế tình trạng nám da, bạn nên hạn chế hoặc tránh một số tác nhân có thể gây nên nám da như:
- Ánh đèn LED từ tivi, laptop, điện thoại di động, máy tính bảng.
- Cẩn thận với các sản phẩm make up, dưỡng da gây cảm giác khó chịu cho làn da, không rõ nguồn gốc.
- Wax lông cũng là một trong những nguyên nhân gây tăng sắc tố sau viêm.
- Thuốc tránh thai.
- Ánh sáng mặt trời.
Bên cạnh đó, một số biện pháp phòng tránh nám da nên được áp dụng trong việc chăm sóc bản thân hằng ngày như:
- Xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh, bổ sung đầy đủ dinh dưỡng.
- Sử dụng kem chống nắng hằng ngày. Nên dùng kem chống nắng có chỉ số SPF từ 30 – 60. Đối với những bệnh nhân bị nám da, bác sĩ da liễu thường khuyên bạn nên sử dụng kem chống nắng có thêm một số thành phần như: Zinc oxide, Titanium dioxide, Iron oxide.
- Lối sống lành mạnh, giảm thiểu căng thẳng, ngủ đủ giấc cũng khiến cơ thể trẻ khỏe, nuôi dưỡng làn da khỏe mạnh.
Quá trình điều trị nám chưa bao giờ là dễ dàng và nhanh chóng, phái đẹp không nên nôn nóng mà sử dụng các sản phẩm trị nám cấp tốc, không rõ nguồn gốc. Thay vào đó, bạn hãy sử dụng kết hợp các sản phẩm chăm sóc da từ bên trong bằng đường uống cùng với các phương pháp trị nám, chăm sóc da bên ngoài như mặt nạ, kem dưỡng… để đạt được hiệu quả tốt nhất.
Trên đây chúng tôi đã giới thiệu đến bạn về nám da, nám da là gì, nguyên nhân gây bệnh, cách điều trị cũng như các phương pháp phòng tránh. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi cung cấp đem lại giá trị cho bạn đọc.
Nguồn tham khảo:
Melasma
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21454-melasma
Melasma: Diagnosis And Treatment
https://www.aad.org/public/diseases/a-z/melasma-treatment
Melasma: Overview
aad.org/public/diseases/a-z/melasma-overview
Melasma
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459271/
Nám Mảng: Cách Nhận Biết, Nguyên Nhân và Phương Pháp Điều Trị Hiệu Quả Nhất
Bài viết liên quan: